Metotlar

Metotları kısaca açıklamak gerekirse, belirli bir işlevi yerine getirmek için hazırlanmış belir bir kod bloğunu bir isim altında toplayıp. Kodu çalıştırmak istediğimiz yerde vermiş olduğumuz isimle çağırıp içerisinde ki kodun yeniden kullanılmasına izin veren programlama yapılarıdır.

Metotlar matematikteki kümelere benzerler. Örneğin matematikte D = { f, a, t, i, h } şeklinde bir küme tanımlayalım. Yani beş elemanlı bir küme tanımlamış olduk. Şimdi biz bu kümeyle bir başka yerde işlem yapmak istersek tek tek elemanlarını yazmak yerine “D” kümesi şeklinde sesleniriz. Burada seslendiğimiz “D” kümesi artık bize kümenin içerisindeki “f, a, t, i, h” karakterleri temsil eder. Metotlarda bu şekildedir.

Örneğin: IsımYaz { C#’da ekrana isim yazma kodları } şeklinde bir metot tanımladık yani metot ismi: IsımYaz metot içeriğise ekrana isim yazan kodlardan oluşuyor. Artık nerede IsımYaz desek bize ekrana isim yazan kodları döndürecektir.

Her metot bir isim ve bir de kod bloğundan oluşur. Method isminin altına açılan{} süslü parantezlerin içerisinede gerçekleştirilmesini istediğimiz kod bloklarını yazarız.

Metotlar belirli bir görevi yerine getirmenin yanı sıra, kod bloğu içerisinde kullanılması için girdi olarak veri
aktarabilir veya metot içinde çalışan kodların sonucunda bilgi döndürebilir. Ayrıca;

• Metotlar kodun yeniden kullanılabilirliğini sağlarlar. Tek bir yerden değişiklik yapılarak, kullanıldığı her yerde akış mantığını değiştirebilirler.

• Metotlar,sadece birsınıfın ya da bir yapının içerisinde oluşturulabilirler. Bağımsız olarak bir isim alanı
  altına ya da sınıf ve yapı dışındaki bir tipin içerisine metot yazılamaz.

Metot Oluşturma ve Tanımlama

C# dilinde bir metot tanımlamak için aşağıdaki yapı kullanılır:

[erişim_belirleyici] [dönüş_tipi] [metot_adı]([parametreler])
{
    // Metot içinde yapılacak işlemler
}

Oluşturduğumuz methodu kullanmak istediğimizde ise aşağıda ki gibi çağırmamız gerekmektedir.

[metot_adı]([parametreler])

Metot Bileşenleri

1. Erişim Belirleyicisi: Aslında erişim belirleyicisi başlı başına bir konudur. C# diline özel diğer yapılarla
   da kullanılan bir bileşendir. Erişim Belirleyicisi, bir metodun sınıf veya yapı üyesi olmasının sonucu
   belirtilmesi gereken bir anahtar kelimedir. Metot konusunda ikisinden bahsetmek yeterli olacaktır.
   Private ve Public. (Metot yazarken erişim belirleyicisi belirtilmezse varsayılan değer private olarak
   atanır.) Private anahtar kelimesi: erişim belirleyicisi yazıldığı metodun sadece yazıldığısınıf veya yapı
   içerisinde çağrılıp kullanılabileceği anlamı taşır. Public anahtar kelimesi: erişim belirleyicisi yazıldığı
   metodun her yerden çağrılıp kullanılabileceği anlamı taşır.
2. Dönüş Tipi: Metodun çalışmasısonucu kendisini çağırıp kullanana göndereceği verinin tipini belirler.
   Bunlar int, string gibi önceden tanımlı tipler olacağı gibi kendi yazdığımız bir tip türüde olabilir. Eğer
   geriye değer döndürmeyen bir metot yazılırsa void olarak tanımlanır.
3. Niteliyici: opsiyoneldir. Kullanılabilir de kullanılmayabilirdi. İleri seviye programlamada kullanılan
   static, abstract, sealed, virtual kelimelerinen birini temsil eder. Method içerisinde genellikle static
   kullanılır.
4. Metot Adı: metodu çağırılırken kullandığımız anahtar kelimedir.
5. Parametre Listesi: opsiyoneldir. Bir metot parametre alabilirde alamayabilirde bu yazılım geliştiricinin kendisine bırakılmış bir durumdur. Kullanılacak parametreler, metodun yazım aşamasında motot adından sonra açılan parantezin ardından sırayla tip adı ve değişken adı olacak şekilde tanımlanır.
   Varsa diğer parametreler aralarında virgül olacak şekilde aynı kural takip edilerek yazılır. Parametre
   programı çağırdığımız zaman metoda göndermemiz gereken değişkenlerdir diyebiliriz. Metodumuz
   gelen parametre doğrultusunda kod bloğu içerisinde işlem yapacaktır.
6. Metot Bloğu: metot çağrıldığında çalışacak olan kodu temsil ederi. Süslü parantezlerle sınırlıdır.

Örnek bir metot tanımı:

public int Topla(int sayi1, int sayi2)
{
    return sayi1 + sayi2;
}

Bu metot, Topla adında bir metottur, int türünde iki parametre alır (sayi1 ve sayi2) ve bu parametreleri toplayarak sonucu döndürür.

Bir metodu kullanmak için, metodu çağıran bir kod satırı yazılır. Örnek olarak:

int sonuc = Topla(5, 3);
Console.WriteLine(sonuc); // Çıktı: 8

Bu kod, Topla adlı metodu çağırarak 5 ve 3 sayılarını parametre olarak verir ve dönen sonucu sonuc değişkenine atar.

Metot Tipleri

Metot tipleri, bir metotun işlevselliği, geri dönüş değeri ve parametreleri üzerindeki kontrolü belirler. C# programlama dilinde ise metotlar genel olarak ikiye ayrılırlar Geri Değer Döndüren Metotlar (Parametreli/Parametresiz) Geriye Değer Döndürmeyen Metotlar (Parametreli/Parametresiz).

Geriye Değer Döndürmeyen Metotlar (void Metotlar)

Geriye değer döndürmeyen metotlar, void anahtar kelimesiyle belirtilirler ve herhangi bir değer döndürmezler. Genellikle bir işlemi gerçekleştirmek için kullanılırlar.

Parametresiz Geriye Değer Döndürmeyen Metotlar

public void BilgiGoster()
{
    Console.WriteLine("Bilgi gösteriliyor...");
}

Bu metot herhangi bir parametre almaz ve sadece “Bilgi gösteriliyor…” metnini konsola yazdırır. Geriye herhangi bir değer döndürmez (void).

Parametreli Geriye Değer Döndürmeyen Metotlar

public void EkranaYaz(string mesaj)
{
    Console.WriteLine(mesaj);
}

Bu metot, string türünde mesaj adında bir parametre alır ve bu parametreyi konsola yazdırır. Geriye herhangi bir değer döndürmez (void).

Geriye Değer Döndüren Metotlar

Geriye değer döndüren metotlar, belirli bir veri türünde bir değer döndürürler. Bu değer, metotun işlem sonucu veya hesaplama sonucu olabilir. Bu tür metotlar return anahtar kelimesiyle değeri geri döndürürler.

Parametresiz Geriye Değer Döndüren Metotlar

public string Merhaba()
{
    return "Merhaba, Dünya!";
}

Bu metot herhangi bir parametre almaz ve sabit bir metin olan “Merhaba, Dünya!” ifadesini geriye döndürür.

Parametreli Geriye Değer Döndüren Metotlar

public int Topla(int sayi1, int sayi2)
{
    return sayi1 + sayi2;
}

Bu metot, int türünde sayi1 ve sayi2 adında iki parametre alır ve bu parametrelerin toplamını geriye döndürür.

Özetle, Geriye değer döndüren metotlar, hesaplamalar ve işlemler sonucunda elde edilen değerleri döndürmek için kullanılırken, geriye değer döndürmeyen metotlar genellikle işlem yaparken geriye bir değer döndürmeye gerek olmadığında kullanılır.

Metot Çağırma

Metot çağırma, bir program içinde tanımlı olan ve belirli bir işlevi yerine getiren bir metodu kullanma işlemidir. Metotlar, kodunuzu düzenlemek ve belirli işlevleri tekrar tekrar kullanmak için kullanışlıdır. Bu konuya bir önceki ünitemizde değinmiştik. Bir metodu çağırmak için genellikle şu adımları izlenir:

1. Metodun Tanımı: Öncelikle, kullanmak istediğiniz metotun bir tanımının olması gerekir. Bu, metotun adı, parametreleri (varsa) ve işlevi hakkında bilgiler içerir.
2. Metot Çağrısı: Metodu çağırmak için, metot adını ve gerekli parametreleri kullanarak bir çağrı ifadesi oluşturmanız gerekir.

İşte bir örnek C# kodu, AddNumbers adında bir metodu çağırıyor:

public class Program
{
    public static void Main()
    {
        int result = AddNumbers(5, 10); // Metodu çağırma
        Console.WriteLine("Toplam: " + result);
    }

    // Metodun tanımı
    public static int AddNumbers(int a, int b)
    {
        return a + b;
    }
}

Yukarıdaki örnekte, AddNumbers adında bir metot tanımlanmıştır. Bu metot, iki tamsayı parametresi alır ve bu parametrelerin toplamını döndürür. Main metodu içinde bu AddNumbers metodu çağrılarak, metot çalıştırılır ve sonuç ekrana yazdırılır.

Metodu çağırmak için kullanılan temel yapı MetodAdı(parametre1, parametre2, ...) şeklindedir. Burada MetodAdı, çağırılmak istenen metotun adıdır ve parantez içindeki parametreler ise metoda iletilen değerlerdir. Metotun geri dönüş değeri varsa, bu değer çağrıldığı yerde kullanılabilir veya işlenerek başka bir amaç için kullanılabilir.

Static Anahtar Kelimesi

static anahtar kelimesi birçok farklı bağlamda kullanılabilir. Static anahtar kelimesini özellik OOP konusunda static başlığı altında detaylıca incelenmiştir. Yalnızıca yukarıdaki örneğimizde kullanma zorunluluğunda kaldığımızdan dolayı ufak bir açıklama yapalım.

static anahtar kelimesi, temel olarak bir metodu veya bir üyeyi sınıfın örneklerinden (instance) bağımsız bir şekilde kullanılabilir hale getirmek amacıyla kullanılır.

static anahtar kelimesiyle ilgili bilmemize gereken diğer bir nokta ise static bir metot veya sınıf içerisinde yalnızca static metotlar ve üyeler barındırılabilir. Main Metot’da static bir metot olduğundan dolayı Main metodun içerisinde çağırmak istediğimiz metotlarıda static olarak işaretlemek zorundayız. Bu nedenle bizde yukarıda tanımladığımız metodu static olarak işaretledik.